امروزه یکی از موضوعاتی که ذهن مادران را بعد از تولد فرزندشان به خود درگیر می کند، تغذیه مناسب برای نوزاد است. از سوالاتی که برای والدین پیش می آید این است که چه زمانی بهترین موقع برای شروع دادن غذای کمکی به نوزاد است؟ بهترین غذا برای نوزاد تا حدود دو سالگی شیر مادر است که این نوع تغذیه در سنین مختلف با غذای کمکی همراه می شود. برای انتخاب نوع غذای کمکی، زمان شروع و مقدار غذای کمکی بهتر است تا با متخصص مشورت شود. در ادامه این مقاله به ارائه مطالبی در رابطه با غذای کمکی نوزاد در ماه های مختلف، انواع غذاها و خطرات آنها خواهیم پرداخت.
غذای کمکی در کنار شیر مادر:
شیر مادر به تنهایی برای 4 تا 6 ماه اولیه زندگی نوزاد کافی است و نیازهای کودک را برطرف می کند. در این سنین هرگز نباید مواد غذایی دیگری برای نوزاد انتخاب شود، جز در موارد خاص که با تجویز پزشک باشد. بعضی اوقات احتمال جایگزینی شیر خشک با شیر مادر به دلایلی از قبیل بیماری مادر، مشکل در شیردهی و یا وزن کم کودک با توجه به نمودار رشد وجود دارد. در این حالت ممکن است شیر خشک جایگزین شیر مادر نشود، بلکه به عنوان غذای کمکی نوزاد انتخاب شود.
بنابراین توجه به اینکه چه مارک شیر خشک بهتر است، بسیار حائز اهمیت است. بعد از 6 ماهگی نوزاد نیازمند مواد غذایی بیشتری است و باید غذای کمکی در کنار شیر مادر یا شیر خشک استفاده شود.
برای شروع تغذیه کودک می توان از غذاهای مختلفی استفاده کرد که یکی از آنها سرلاک است. بعضی از کودکان به پروتئین گاوی حساسیت دارند، بنابراین توجه داشته باشید که اگر کودک شما جزو این دسته از افراد است، از سرلاک برای نوزادان دارای حساسیت به پروتئین گاوی استفاده کنید. اما دقت داشته باشید که تمامی این موارد باید با مشورت پزشک و متخصص انجام شود.
از غذاهای رایج در ایران که برای کودکان استفاده می شود، می توان به موارد زیر اشاره کرد که بعضی از آنها غذای خوشمزه برای کودکان بد غذا نیز هست.
- فرنی
- پوره سیب زمین
- حریره بادام
- سرلاک
- سوپ
- میوه
- سبزیجات
- ماست
- غذاهای گوشتی
توجه داشته باشید که غذاهایی که برای فرزندتان به عنوان مکمل استفاده می کنید، باید رقیق باشد و به مرور زمان غلیظ شود. خوردن غذاهای غلیظ در سنین کم باعث به وجود آمدن بیماری و دشواری برای او خواهد شد. در این روش کودک شما به تدریج به نحوه خوردن غذاهای غلیظ عادت خواهد کرد. بهترین سن برای آنکه بتوانید غذا را بدون کمک والدین به کودک بسپارید، سنی بین 9 تا 12 ماهگی است که کودک قادر به استفاده از انگشتان خود برای برداشتن قطعات کوچک و گذاشتن آنها در دهان می باشد.
مقدار غذای کمکی:
بعد از مشورت با پزشک، غذای کمکی نوزاد از 6 ماهگی تا 1 سالگی بین 30 تا 50 درصد کل میزان تغذیه او را شامل می شود. این مقدار کاملا بستگی به میزان نیاز کودک و تشخیص متخصص دارد. تعداد دفعات تغذیه کمکی 3 تا 5 دفعه در روز و به میزان 4 تا 6 قاشق چایخوری است که این میزان با افزایش سن کودک و مشورت پزشک متغیر خواهد بود.
مولتی ویتامین:
از بدو تولد مولتی ویتامین ها به عنوان غذای کمکی و مکمل استفاده می شوند. قطره هایی همچون آهن، مولتی ویتامین و یا شربت آهن که با تجویز پزشک به کودکان داده می شود و میزان آن نیز توسط متخصص مشخص می شود، که معمولا 15 قطره و یا 1.5 میلی لیتر روزانه است.
زمان شروع غذای کمکی نوزاد:
بهترین زمان برای شروع غذای کمکی به نوزاد بین 4 تا 6 ماهگی است. این زمان در کشورهای مختلف با توجه به شرایط متفاوت متغیر است. در ایران معمولا متخصصان 6 ماهگی را برای شروع تغذیه کودک به غیر از شیر مادر یا شیر خشک پیشنهاد می کنند. همه افراد می توانند با مشورت متخصص بهترین برنامه غذایی را برای نوزادشان تهیه کنند. توجه داشته باشید که شروع زودهنگام تغذیه کودک ( زودتر از 4 تا 6 ماه) موجب بروز مشکلات رشدی برای نوزاد خواهد شد و کودک را در بزرگسالی مستعد بیماری های مختلفی خواهد کرد.
عواملی که پزشکان با معاینه آنها زمان مناسب برای شروع این تغذیه و نوع تغذیه را ارائه می کنند، عبارت است از :
- توانایی کودک در صاف نشستن
- توانایی کودک در بالا گرفتن سر
- توانایی کنترل دقیق تر حرکات دهان
- رسیدن به وزنی متعادل ( حدود دو برابر وزن زمان تولد)
از توصیه های مهم که باید به آن توجه کنید این است که فاصله بین هر وعده غذایی جدید باید بین دو تا سه روز باشد. ممکن است کودکان در برخورد با غذای جدید برخورد مناسبی نداشته باشند و از غذا خوششان نیاید، والدین هرگز نباید برای خوردن غذا به آنها اصرار کنند. در این مواقع نگران نباشید و بعد از چند روز دوباره غذا را به نوزاد بدهید. همچنین اگر سابقه حساسیت خانوادگی به غذای خاصی را دارید، حتما قبل از شروع غذای جدید سه روز وضعیت کودک خود را در خوردن آن غذا بررسی کرده و سپس به سراغ غذای جدیدی بروید. از موادی که حساسیت بیشتری را در انسان‌ها ایجاد می کنند، می توان به بادام زمینی، شیر گاو، عسل، توت، کیوی و خربزه اشاره کرد.
در ادامه بهترین غذاها برای ماه های مختلف را بررسی خواهیم کرد.
- بهترین غذا برای ماه هفتم
بهترین غذاها برای شروع، فرنی با آرد برنج و بعد از آن حریره بادام است. نکته مورد توجه این است که باید غذاهای جدید را کم کم به نوزاد بدهید و هر روز میزان آن را بیشتر کنید. در این شرایط اگر کودک شما به غذا حساسیت داشته باشد، متوجه خواهید شد. از غذای اصلی کودک که شیر مادر است غافل نشوید. در آخر ماه هفتم می توانید از ماست، سوپ و تخم مرغ نیز استفاده کنید.
- بهترین غذا برای ماه هشتم
در این ماه به دادن سوپ به کودک خود ادامه دهید. در تهیه سوپ ها از نمک استفاده نکنید و تا حد امکان مواد را بپزید. اسفناج غذای خوبی برای نوزادان نیست، تا یک سالگی از استفاده از اسفناج خودداری کنید. در مقابل می توانید از سیب‌زمینی، بلغور، هویج در تهیه سوپ استفاده کنید.
- بهترین غذا برای ماه نهم
بهترین ماه برای اضافه کردن حبوبات به غذای فرزندتان ماه نهم است. نکته ای که باید در اضافه کردن حبوبات به غذای نوزاد در نظر بگیرید، به خوبی خیساندن حبوبات است و پس از آن، آنها را به خوبی بپزید. آب‌میوه طبیعی از مواردی است که می تواند به هضم غذای فرزندتان کمک کند.
- بهترین غذا برای ماه دهم تا دوازدهم
در این سه ماه به ترتیب می توانید کم کم به کودک خود میوه دهید. همچنین آب گوشت یا استفاده از مرغ و ماهی در این ماه ها می تواند به نوزاد کمک کند. در ماه دوازدهم می توانید کودک را با خود بر سر سفره بنشانید و همراه با خانواده غذا بخورد. اما تا حد امکان از استفاده از غذاهای سرخ کردنی بپرهیزید.
همواره دقت داشته باشید که زمان شروع تغذیه کمکی نوزاد، میزان آن و نوع آن بستگی به نظر پزشک دارد. در صورت آغاز این کار بدون مشورت با متخصص، ممکن است حوادث جبران ناپذیری برای کودک تان به وجود بیاید. شیر مادر به علت اینکه تحت کنترل سیستم ایمنی مادر است، مقاومت بالایی در برابر ویروس و باکتری ها دارد؛ اما سایر غذاها که به عنوان غذای کمکی استفاده می شود، می توانند به راحتی آلودگی را جذب کنند و دارای عوامل بیماری زا باشند، به همین با دلیل خرید مواد اولیه از فروشگاه های مطمئن و به خوبی پختن آنها می تواند از ابتلا نوزاد به بیماری های عفونی، گوارشی و اسهال جلوگیری کنید.
دیدگاه خود را بنویسید